Instytut Badawczy Przemysłu Drzewnego

[FaKI]

Historia

W krajach Europy Wschodniej, które powstały po drugiej wojnie światowej, organizacja i struktura organizacyjna życia naukowego rozwinęła się podobnie po nacjonalizacjach. Powstały nowe przemysłowe instytuty badawcze wspierające znacjonalizowany przemysł. Poprzednik Instytutu Badań nad Drewnem, Instytut Badań i Uprawy Drewna, również został założony w Budapeszcie w tym samym czasie, w 1949 roku.

Instytut Badawczy Drewna pod tą nazwą powstał 1 listopada 1951 roku. Jego stała lokalizacja od 1955 roku - w dawnej siedzibie przejętej z Bútorlapgyártó Vállalat - Vörösmarty u. 56. w Pesterzsébet. Później powstał tu trzypiętrowy biurowiec.

Instytut rozpoczął działalność w 1951 r., zatrudniając 7 pracowników naukowych, a w 1960 r. ich liczba wzrosła do 26 (ogólna liczba pracowników wynosiła 80). W latach 70. całkowita liczba pracowników wzrosła do ponad 100 osób. W latach 80. liczba pracowników uległa stagnacji, następnie w 1990 r. spadła do 50 osób, a do 1993 r. do 13 osób.

Większość badaczy stanowili inżynierowie leśni, technicy przemysłu drzewnego, a następnie inżynierowie mechanicy przemysłu drzewnego, którzy ukończyli Politechnikę Budapeszteńską. Do początku lat 60-tych Instytut Badawczy Drewna prowadził wspólną działalność badawczą w zakresie wykorzystania i obróbki drewna w przemyśle piłowo-płytowym, meblarskim i stolarskim, a także w tzw. przemyśle drzewnym mieszanym. . Działalność badawczą Instytutu można w dzisiejszej terminologii zaliczyć do badań przemysłowych. Było to zgodne z ówczesnymi celami polityki gospodarczej. Warto dodać, że ukończone pięcioletnie kształcenie inżyniera przemysłu drzewnego w Wyższej Szkole Inżynierii Drewna rozpoczęło się dopiero w 1957 roku; do tej pory odbiorcą zasobów badawczych przemysłu drzewnego był wyłącznie Instytut.

W Instytucie przeprowadzono większość badań techniczno-ekonomicznych niezbędnych do przebudowy tartaku, następnie do stworzenia produkcji włókien drzewnych i płyt wiórowych na bazie drewna krajowego oraz do kompleksowego wykorzystania krajowego surowca drzewnego. Tym samym prace badawcze wkroczyły także na obszar badań stosowanych. W tym ramach powstały liczne wyniki badań, patenty i publikacje, które pomogły podnieść poziom technologii obróbki drewna w przedsiębiorstwach państwowych i gospodarstwach leśnych do obecnego poziomu.

Od początku lat 80. odczuwalny był ogólny kryzys gospodarczy systemu, co oczywiście odbiło się także na finansowych podstawach badań. Nie tylko znacznie zmniejszyły się fundusze centralne, ale także firmom i przedsiębiorstwom leśnym coraz trudniej było zlecać prace badawcze. Działalność FaKI stopniowo malała. Pod koniec lat 80. transformacja, rozwiązanie i/lub prywatyzacja dużych przedsiębiorstw przemysłowych zapewniających zaplecze rynkowe stworzyły poważną sytuację w zakresie finansowania badań. W szczególności w wyniku prywatyzacji ustały zlecenia, gdyż zagraniczny właściciel nie finansował badań na Węgrzech.

Sytuacja gospodarcza kraju ulegała dalszemu pogorszeniu i w tym kontekście budżet centralny skierował pozostałe środki badawcze w zakresie przemysłu drzewnego do znajdującej się również w trudnej sytuacji Wyższej Szkoły Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego.

W 1993 roku Państwowe Przedsiębiorstwo Prywatyzacji i Zarządzania Majątkiem przekształciło Instytut w spółkę z oo. Zawęził się zakres działalności Instytutu i po kilku latach wegetacji Ministerstwo Rolnictwa sprawujące nadzór nad własnością nakazało likwidację spółki Faipari Kutató Intézet Sp. z o.o. w 1997.

Ministerstwo co do zasady powierzyło Wydziałowi Inżynierii Drewna Akademii Leśnej i Przemysłu Drzewnego opiekę nad własnością intelektualną FaKI i kontynuację badań przemysłu drzewnego. Przez kilka lat na Wydziale istniała katedra z tym zadaniem, jednak w krótkim czasie inicjatywa ta umarła. Od momentu zakończenia działalności Instytutu na Uczelni zadania badawcze wygrywane w różnych przetargach nie zastępują krajowych celów badawczych i wyników osiąganych przez dawne FaKI.

W Instytucie Badawczym Drewna przeprowadzono liczne badania, których wyniki uznano za znaczące osiągnięcie tamtych czasów i miały charakter przyszłościowy. Wśród nich należy wyróżnić:

Pierwsze badania Instytutu wiązane są z nazwiskiem Ervina Barlai, z wykorzystaniem krajowej olchy i lipy, hodowanych do produkcji ołówków. Dodatkowo w Szeged utworzono eksperymentalną fabrykę płyt pilśniowych, w której produkowano klej na bazie żywic syntetycznych.

W rozwoju technologii tartacznych na uwagę zasługuje także twórczość Ervina Barlai z teorią cięcia do obróbki kłód sosnowych i liściastych, która zapewnia najwyższy plon.

Produkcja i montaż podkładów klejonych na linii kolejowej MÁV Vác, a także produkcja i montaż podkładów zwrotnicowych w kształcie klina w Instytucie oraz ich montaż na stacji kolejowej Kelenföld.

Pierwszymi krajowymi środkami do konserwacji drewna były „Mykosol B”, następnie „Mykotox B”, czyli rozwój uniepalniacza „Ignis”.

Instytut odegrał znaczącą rolę w substytucie importowanej sosny, rozwoju wyrobów meblarskich i stolarki budowlanej oraz modyfikacji materiałów drzewnych. Ukończono tu pierwszą węgierską konstrukcję dachową laminowano-klejoną - wykonaną z materiału akacjowego - która została wykorzystana do pokrycia jednego z basenów Harkány Spa.

W toku badań mających na celu zwiększenie wykorzystania krajowych gatunków drewna, poważne wyniki uzyskano w przypadku gatunków drewna brązowego, topoli i akacji. Te w znacznym stopniu przyczyniły się do ich późniejszego szerokiego wykorzystania przemysłowego.

W latach 1957-1979 wyniki badań publikowano w czasopiśmie „Badania Drewna”. Ponadto w latach 1972–1991 Instytut publikował kwartalnie najbardziej kompleksowy i najdłużej ukazujący się przegląd literatury technicznej, „Biuletyn Informacji Technicznej i Naukowej o Drewnie” [TMT], pod redakcją nieżyjącego już Lajosa Szalaya, inżyniera przemysłu drzewnego.

Dyrektorami Instytutu byli:

Miklós Rozner,

László Bozsó,

Karoly Avar,

Elemér Somkuti Inżynier leśny,

Aladár Magyari ekonomista,

Kálmán Stróbl inżynier przemysłu drzewnego,

József Németh inżynier przemysłu drzewnego (dwukrotnie przerywana),

Imre Dessewffy Inżynier leśny (przerwano dwukrotnie),

Tibor Fábián inżynierem mechanikiem.

Stowarzyszenie Innowacji Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, w wyniku dobrowolnej pracy swoich członków, zdigitalizowało wszystkie dokumenty powstałe w działalności FaKI i udostępniło je w interfejsie biblioteki elektronicznej SKARB SELMECA^®.

Oddajemy hołd pamięci wszystkich pracowników Instytutu!

Doktor Sándor Tóth

Doktor Tamás Apostol